ესპანეთის კონსტიტუცია (Espanetis konstitucia)

ესპანეთი არის სოციალურ-დემოკრატიული სახელმწიფო, კანონის შესაბამისად, რომელიც ემორჩილება თავისუფლებას, სამართლიანობას, თანასწორობას და პოლიტიკურ პლურალიზმს, როგორც მისი სამართლებრივი სისტემის უმაღლესი ფასეულობები. ეროვნული სუვერენიტეტი ეკუთვნის ესპანელ ხალხს, საიდანაც წარმოიშვა ყველა სახელმწიფო ძალა. ესპანეთის სახელმწიფოს პოლიტიკური ფორმაა საპარლამენტო მონარქია.

ესპანეთის კონსტიტუცია ემყარება ესპანეთის ერის, ყველა ესპანელის საერთო და განუყოფელ სამშობლოს განუყოფელ ერთიანობას; იგი ცნობს და გარანტიას უწევს თვითმმართველობის უფლებას იმ ეროვნებისა და რეგიონებისგან, რომელთა შემადგენლობაში შედის და მათ შორის სოლიდარობას.

შედეგად, ესპანეთი დღეს მთლიანად შედგება 17 ავტონომიური საზოგადოებისგან და ორი ავტონომიური ქალაქისაგან განსხვავებული ხარისხობრივი ავტონომიით, იმდენად, რამდენადაც, მიუხედავად იმისა, რომ კონსტიტუციით ოფიციალურად არ არის ნათქვამი, რომ ესპანეთი არის ფედერაცია (და არა უნიტარული სახელმწიფო), ფაქტობრივი ძალაა. განხილული საკითხის გათვალისწინებით, დეცენტრალიზაციის მასშტაბით განსხვავებული ნიშნებია, დაწყებული ნავარასა და ბასკეთის ქვეყნებში გადასახადების სათამაშოების მაღაზია მენეჯმენტის კვაზი კონფედერალური სტატუსიდან დაწყებული, აეროპორტის მენეჯმენტში სრული ცენტრალიზებით.

ესპანეთის კონსტიტუციის შესახებ

ესპანეთის კონსტიტუცია (Constitución Española) არის დემოკრატიული კანონი, რომელიც უზენაესია ესპანეთის სამეფოში. ესპანეთის კონსტიტუციური ისტორია სათავეს იღებს 1812 წლის კონსტიტუციიდან. 1977 წელს ჩატარებულმა საყოველთაო არჩევნებმა მოიწვია დამფუძნებელი კორტები (ესპანეთის პარლამენტი, როგორც საკონსტიტუციო ასამბლეა) კონსტიტუციის შემუშავებისა და დამტკიცების მიზნით.

იგი ამოქმედდა საკონსტიტუციო რეფერენდუმზე მისი დამტკიცების შემდეგ და ეს არის ესპანეთის დემოკრატიაზე გადასვლის კულმინაციაც. 1978 წლის კონსტიტუცია მოიცავს სხვა ისტორიული კონსტიტუციის მსგავსი დოკუმენტებს; ამასთან, ეს არის ორი სრულად დემოკრატიული კონსტიტუცია (მეორე არის 1931 წლის ესპანეთის კონსტიტუცია). იგი სანქცირებულ იქნა მეფე ხუან კარლოს I- ის მიერ 27 დეკემბერს და გამოქვეყნდა Boletín Oficial del Estado- ში (ესპანეთის მთავრობის გაზეთი) 29 დეკემბერს, როდესაც ძალაში შევიდა ძალა.

რა ცვლილებები გამოიწვია ესპანეთის დემოკრატიულ სისტემაზე გადასვლამ

კონსტიტუციის გამოქვეყნებამ ესპანეთის დემოკრატიაში გადასვლის კულმინაცია მოახდინა გენერალ ფრანსისკო ფრანკოს გარდაცვალების შემდეგ, 1975 წლის 20 ნოემბერს, რომელიც თითქმის 40 წლის განმავლობაში მართავდა ესპანეთს, როგორც სამხედრო დიქტატორმა. ამან განაპირობა ქვეყანაში მთელი რიგი პოლიტიკური, სოციალური და ისტორიული სანტექნიკის ხელოსანი ცვლილებები, რამაც ფრანსუაზის რეჟიმი დემოკრატიულ სახელმწიფოებად აქცია.

ესპანეთის გადასვლა დემოკრატიაზე რთული პროცესია, რომელიც თანდათანობით ფრანკოსის რეჟიმის იურიდიულ ჩარჩოებად დემოკრატიულ სახელმწიფოდ გადაიქცა. ესპანეთის სახელმწიფომ არა თუ გააუქმა ფრანკოსის რეჟიმი, არამედ უფრო ნელა გარდაქმნა ინსტიტუტები და დაამტკიცა კანონები, რათა დამკვიდრებულიყო დემოკრატიული ერი და დაემტკიცებინათ კონსტიტუცია, ესპანეთის მეფე ხუან კარლოს I ხელმძღვანელობით.

ესპანეთის კონსტიტუცია შეცვალეს, განიხილეს და დაამტკიცეს დამფუძნებელი ასამბლეა, რომელიც წარმოიშვა 1977 წლის ზოგადი არჩევნების შედეგად. შემდეგ კონსტიტუციამ გააუქმა რეალობის ყველა ფუნდამენტური კანონი (ფრანკოზის რეჟიმის ფსევდო კონსტიტუცია), ისევე როგორც სხვა ძირითადი ისტორიული კანონები და ყველა არსებული კანონი, რომელიც ეწინააღმდეგებოდა იმას, რაც კონსტიტუციას ადგენს.

ესპანეთის კონსტიტუციის ნაწილები

ესპანეთის კონსტიტუცია მოიცავს ათ ნაწილს (ესპ. Títulos) და აქვს დამატებითი შესავალიც (ესპ. Título Preliminar), აგრეთვე პრეამბულა, რამდენიმე დამატებითი და შუალედური დებულება, გაუქმებების სერია და იგი მთავრდება დებულებით.

I ფუნდამენტური უფლებები და მოვალეობები.

ეს ნაწილი ეხება ფუნდამენტურ უფლებებსა და მოვალეობებს, რომლებიც იღებენ სპეციალურ მოპყრობას და დაცვას ესპანური კანონით.

II გვირგვინი.

ეს ნაწილი ეხება გვირგვინის რეგულირებას და ასახავს მეფის როლს ესპანეთის სახელმწიფოში.

III ზოგადი შემცირება.

ეს ნაწილი ეხება ესპანეთის საკანონმდებლო ორგანოს, Cortes Generales-ს.

IV მთავრობა.

ეს ნაწილი ეხება ესპანეთის მთავრობას, აღმასრულებელ ხელისუფლებას და საჯარო ადმინისტრაციას, რომელსაც ხელმძღვანელობს აღმასრულებელი დირექტორი.

V კორტის გენერალებსა და მთავრობას შორის ურთიერთობები.

ეს ნაწილი ეხება მთავრობასა და კორტის გენერალებს შორის ურთიერთობებს; როგორც საპარლამენტო მონარქია, პრემიერ-მინისტრი ინიშნება საკანონმდებლო ორგანოს მიერ და მთავრობა პასუხისმგებელია საკანონმდებლო ორგანოს წინაშე.

VI სასამართლო სისტემა.

ეს ნაწილი ეხება სასამართლო ხელისუფლების ორგანიზაციას, რომელიც ადგენს, რომ სამართლიანობა მომდინარეობს ხალხისგან და მეფის სახელით ხორციელდება მოსამართლეებისა და მაგისტრატების მიერ, რომლებიც არიან დამოუკიდებლები, შეუქცევადი, პასუხისმგებლობით და მხოლოდ კანონის უზენაესობას ემორჩილებიან.

VII ტერიტორიული მოდელი.

ეს ნაწილი ეხება პრინციპებს, რომლებიც უნდა წარმართოს ესპანეთის სახელმწიფოს ეკონომიკასა და ფინანსებს, ქვეყნის მთელ სიმდიდრეს დაექვემდებაროს ზოგადი ინტერესი და აღიაროს საზოგადოებრივი ინიციატივა, ხოლო ასევე იცავს კერძო საკუთრებას საბაზრო ეკონომიკის ფარგლებში. იგი ასევე ადგენს ანგარიშებსა და იმ პრინციპებს, რომლებიც ხელმძღვანელობს სახელმწიფო ბიუჯეტის დამტკიცებას.

VIII საკონსტიტუციო სასამართლო.

ეს ნაწილი ეხება "სახელმწიფოს ტერიტორიულ ორგანიზაციას" და ადგენს უნიტარული სახელმწიფოს. შედეგი არის დე ფაქტო ფედერალური მოდელი, გარკვეული განსხვავებები ფედერალური შტატებისგან. ეს მოხსენიებულია, როგორც ავტონომიური სახელმწიფო ან ავტონომიის სახელმწიფო.

IX საკონსტიტუციო სასამართლო.

ეს ნაწილი ეხება საკონსტიტუციო სასამართლოს, რომელიც აკონტროლებს ყველა კანონის კონსტიტუციურობას და იცავს I ნაწილში გათვალისწინებულ ძირითად უფლებებს.

X საკონსტიტუციო ცვლილება.

ეს ნაწილი ეხება საკონსტიტუციო ცვლილებებს, რომელთაგან მხოლოდ ორი იყო 1978 წლის შემდეგ (1995 და 2011 წლებში).